Τι θα βοηθούσε να έχετε υπόψη σας για τις συμπεριφορές
Γενικά, αν οι συμπεριφορές περιορίζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου, του προκαλούν δυσφορία, αγωνία ή γίνονται επικίνδυνες, θα πρέπει να ζητήσετε βοήθεια για να τις τροποποιήσετε ή να τις μειώσετε και αν είναι δυνατόν να τις σταματήσετε. Αν όχι, τότε μάλλον δεν χρειάζεται να παρέμβετε.
Οι συμπεριφορές έχουν κάποιο σκοπό. Προσπαθήστε να καταλάβετε τη λειτουργικότητα της συμπεριφοράς. Τι εξυπηρετεί; Μειώνει το άγχος; Μπλοκάρει κάποιο θόρυβο; Μπορεί το άτομο με αυτισμό να θέλει να εκφράσει κάποια ανάγκη του ή συναίσθημα.
Προσπαθήστε να βρείτε την αιτία της συμπεριφοράς. Αρχικά προσπαθήστε να καταλάβετε αν είναι πόνος. Μιλήστε με το γιατρό ή τον οδοντίατρο. Παρατηρείστε.
Ίσως θα βοηθούσε να αρχίσετε να κρατάτε σταθερά σημειώσεις. Θα πρέπει να αναφέρετε ημερομηνία, ώρα, τόπο, διάρκεια, τι συνέβη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη συμπεριφορά, τι έκανε το άτομο και πώς αντέδρασαν όσοι ήταν παρόντες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το περιστατικό. Σκεφθείτε αν υπήρχε κάποια αλλαγή ή αν έγινε κάτι κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και πολύ πριν το περιστατικό. Μιλήστε με τον ειδικό του παιδιού και δείτε μαζί τις σημειώσεις σας.
Έγκαιρη παρέμβαση
Όσο πιο μεγάλο διάστημα έχει παραμείνει μία συμπεριφορά, τόσο πιο δύσκολο είναι να την τροποποιήσετε ή να τη μειώσετε, πολύ περισσότερο να τη σταματήσετε. Βοηθάει πάρα πολύ αν παρέμβετε αμέσως μόλις τη δείτε. Ένας τρόπος για να αποφασίσετε αν θα παρέμβετε, είναι να αναρωτηθείτε αν είναι ασφαλής, αν θα θέλατε να συμβαίνει στην κοινότητα, αν θα θέλατε να συμβαίνει όταν το παιδί μεγαλώσει π.χ. ένα παιδάκι που χαϊδεύει τα μαλλιά των άλλων, όταν μεγαλώσει δεν θα είναι αποδεκτό.
Βρείτε εναλλακτικές
Δεν είναι πάντα εύκολο να σταματήσετε μία συμπεριφορά, καθώς μπορεί να εξυπηρετεί κάποιο σκοπό . Προσπαθήστε να βρείτε κάποια εναλλακτική, κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά π.χ. κάποιος που περνάει τα δάχτυλα του μπροστά στα μάτια του ίσως θα βοηθούσε να κοιτάζει ένα καλειδοσκόπιο, κάποιου που του αρέσει να πασαλείβει τα κακά του ίσως να έχει μία ζύμη.
Κάντε ανακατεύθυνση
Ακριβώς τη στιγμή που πάει να ξεκινήσει κάντε ανακατεύθυνση σε κάτι άλλο με ξάφνιασμα και χαρούμενο ύφος.
Προσπαθήστε να έχετε υπομονή
Οι συμπεριφορές δεν αλλάζουν αμέσως. Επιλέξτε μία ή δύο συμπεριφορές που θα παρέμβετε. Δεν μπορείτε να τα αλλάξετε όλα μαζί. Κάποιες φορές λόγω της παρέμβασης, η συμπεριφορά μπορεί να χειροτερεύσει αρχικά, κάντε υπομονή και περιμένετε. Συμβουλευτείτε τους ειδικούς.
Θα πρέπει να έχετε συνέπεια
Όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να έχουν την ίδια ακριβώς προσέγγιση και τακτικές συζητήσεις για την πορεία. Επίσης θα πρέπει να δεσμευτούν όλοι ότι θα παρεμβαίνουν κάθε φορά που βλέπουν τη συμπεριφορά, όχι όποτε έχουν χρόνο.
Αισθητηριακά ερεθίσματα
Ζητείστε από τον ειδικό να σας εξηγήσει αν και πώς επηρεάζεται το παιδί σας και πώς να το βοηθήσετε. Πολλές συμπεριφορές προκύπτουν από τη δυσκολία του παιδιού να διαχειριστεί αισθητηριακά ερεθίσματα.
Επικοινωνία
Μιλήστε καθαρά με λίγες λέξεις ή μικρές προτάσεις. Περιμένετε. Μπορεί να χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο να ανταποκριθούν σε αυτό που είπατε. Μην επαναλαμβάνετε ξανά και ξανά. Κάποια άτομα διευκολύνονται με οπτικά βοηθήματα. Υποστηρίξτε τους να εκφράσουν τις επιθυμίες ή τις ανάγκες τους με οπτικά βοηθήματα. Να θυμάστε: η επικοινωνία εμπλέκει τουλάχιστον δύο άτομα. Το γεγονός ότι σας καταλαβαίνει, ενώ το ίδιο το άτομο δεν μπορεί να εκφραστεί, αυτό δεν είναι επικοινωνία. Κάποιος που δεν μπορεί να πει: σταμάτα, δεν θέλω, διψάω, να φύγουμε, φοβάμαι, είναι επόμενο να καταφύγει σε συμπεριφορές γιατί είναι ο μόνος τρόπος που ανακάλυψε για να εκφράζεται και ίσως να έχει αποτέλεσμα ή τουλάχιστον το προσέχετε. ΜΗ ΜΙΛΑΤΕ στους άλλους για το παιδί, μπροστά στο παιδί χρησιμοποιώντας και το όνομά του. Ποτέ δεν ξέρετε τι καταλαβαίνει.
Βοηθείστε να κατανοήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους
Πολλά άτομα με αυτισμό έχουν δυσκολία στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών. Ζητείστε τη βοήθεια των ειδικών.
Επιβράβευση και κίνητρο
Επιβραβεύστε θετικές συμπεριφορές και δώστε κίνητρο.
Έξοδοι
Προσπαθήστε να προετοιμαστείτε κατάλληλα πριν την έξοδο, ανάλογα πού προγραμματίζετε να πάτε, προβλέποντας καταστάσεις και γνωρίζοντας τι τους αρέσει ή τι τους ενοχλεί.
Αλλαγές και Μεταβάσεις
Να θυμάστε ότι κάποιες αλλαγές μπορεί να τους αναστατώσουν. Μπορεί να δυσκολεύονται στις μεταβάσεις (να χρειαστεί να περιμένετε) από μία δραστηριότητα σε μία άλλη ή από ένα χώρο σε κάποιο άλλο. Τα διαλλείματα στο σχολείο μπορεί επίσης να τους αγχώνουν.
Ευκαιρία για «διάλλειμα»
Κάποιες φορές χρειάζονται μία σταθερή ήσυχη γωνιά π.χ. στο δωμάτιό τους ή μια δραστηριότητα που τους ηρεμεί. Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί αυτό το χώρο σαν διάλλειμα από κάποια δραστηριότητα ή από το μάθημα.
Ευκαιρίες για χαλάρωση
Δώστε ευκαιρίες για χαλάρωση στη διάρκεια της μέρας. Αν δείτε ότι αρχίζει να βγάζει ένταση χρησιμοποιείστε το τραμπολίνο ή τρέξιμο στην αυλή, οποιαδήποτε δραστηριότητα θα βοηθήσει να καταναλώσει ενέργεια.
Ελέγξτε αν το άτομο κακοποιείται
Τα άτομα με αυτισμό κινδυνεύουν περισσότερο με bullying σε σχέση με τους συνομήλικους και ίσως δεν μπορούν να περιγράψουν τι συμβαίνει. Όμως μπορεί ξαφνικά να εμφανίσουν συμπεριφορές.
Προσαρμόστε το περιβάλλον
Μπορεί να ενοχλείται από αισθητηριακά ερεθίσματα πχ. ένα πολύ φωτεινό δωμάτιο.
Οργανώστε το χρόνο του
Όσο πιο απασχολημένο ευχάριστα είναι το παιδί είναι πιθανό να βαριέται λιγότερο και να έχει λιγότερες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Ένα δομημένο και προβλέψιμο καθημερινό πρόγραμμα, μπορεί να το βοηθήσει να ασχολείται λιγότερο με επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Δύσκολες συμπεριφορές
Κάποια άτομα με αυτισμό μπορεί να εμφανίζουν δύσκολες συμπεριφορές. Συνήθως ως δύσκολες ονομάζουμε τις συμπεριφορές που είναι επικίνδυνες για το άτομο ή για τους άλλους ή για το περιβάλλον / μη κοινωνικά αποδεκτές π.χ. αυτοτραυματισμοί, επιθετικότητα – χτύπημα, δάγκωμα, φτύσιμο, τράβηγμα μαλλιών, μάσημα ή κατάποση μη βρώσιμων αντικειμένων, πασάλειμμα κοπράνων, μπαίνει σε όποιο σπίτι βρει ανοιχτή πόρτα κλπ.
Να θυμάστε ότι οι συμπεριφορές έχουν κάποια αιτία. Είναι πολύ βασικό να μη δείξετε τον πανικό σας. Μη φωνάξετε, ιδιαίτερα αν το συνηθίζετε, δεν κάνει διαφορά. Μην το επαναλάβετε «για να καταλάβει ότι πονάει». Μιλήστε με τον ειδικό που γνωρίζει το παιδί. Μπορεί να μη ξανασυμβεί ποτέ, αλλά ας είστε προετοιμασμένοι για το πώς πρέπει να το διαχειριστείτε αν ξανασυμβεί και ενημερώστε άμεσα όλους όσους εμπλέκονται με το άτομο.
Κάποιες φορές οι δύσκολες συμπεριφορές, ειδικά όταν συμβαίνουν στις εξόδους σας στην κοινότητα, μπορεί να σας φέρουν σε δύσκολη θέση. Μη ντρέπεστε για τις συμπεριφορές του παιδιού σας.
Αν ενόχλησε κάποιον, ζητήστε συγγνώμη και εξηγείστε ευγενικά ότι δεν το έκανε ηθελημένα. Δείξτε στον κόσμο ότι όπως σέβεστε τη δυσφορία τους, θα πρέπει και εκείνοι να σεβαστούν την ιδιαιτερότητα του παιδιού ή του ενήλικα. Εξηγείστε ότι θα πρέπει να δείξουν κατανόηση.
Να θυμάστε ότι τα συναισθήματα σας καθρεφτίζονται στους άλλους, αν εσείς ντρέπεστε και νοιώθετε τόσο άσχημα, οι άλλοι θα νοιώσουν ότι πρέπει να αντιδράσουν.
Αν είστε ψύχραιμοι και ευγενικοί, θα σας δεχτούν. Εσείς είστε που διεκδικείτε το δικαίωμα του παιδιού σας στις κοινωνικές εξόδους. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αν τα πράγματα γίνουν τόσο άσχημα, καλέστε την αστυνομία για να δηλώσετε την ενόχλησή σας από τρίτους. Και μην το βάζετε κάτω, μην κλειστείτε μέσα στο σπίτι. Ξαναπροσπαθήστε και την επόμενη φορά θα είστε πιο προετοιμασμένοι.